استفاده از مفاهیم یادگیری حرکتی به وسیله معلمان تربیت بدنی

هدف پژوهش حاضر بررسی مفاهیم و اصول اجرا و یادگیری حرکتی مورد استفاده توسط معلمان تربیت بدنی در فرایند آموزش بود. به این منظور تعداد 38 مفهوم از دو کتاب یادگیری حرکتی و اجرا، از اصول تا تمرین (اشمیت، 1376) و یادگیری حرکتی«مفاهیم و کاربرد ها» (مگیل، 1380) استخراج شد. سپس پنج معلم که فعالیت های ورزشی شامل: طناب زنی، دوومیدانی، بسکتبال، هندبال، تنیس روی میز را در مدارس مقاطع مختلف آموزش می دادند، به صورت هدفمند و به روش گلوله برفی به عنوان نمونه انتخاب شدند. دامنه سنی نمونه در زمان تحقیق 56 تا 27 (17/13±40) سال و سابقه تدریس آنان بین 3 تا 30 (59/13±2/17) سال بود. مدرک تحصیلی سه نفر از آن ها کارشناسی و دو نفر باقی مانده دارای مدرک کارشناسی ارشد در رشته تربیت بدنی بودند. برای گرد آوری داده ها، پس از مشاهده فعالیت های آموزشی نمونه در کلاس درس، برای پی بردن به دانش، نگرش و کاربرد مفاهیم مورد استفاده، هر یک از اعضای نمونه در یک جلسه مصاحبه عمیق نیمه ساختار مند فردی شرکت کرد. مشاهده ها و مصاحبه ها با استفاده از شاخص های استخراج شده از دو کتاب فوق الذکر و به وسیله نرم افزار maxqda تحلیل محتوا شد. تحلیل ها نشان داد که معلمان در اجرای طرح درس به ترتیب اولویت این گروه از مفاهیم را بیشتر استفاده می کنند: 1) نمایش یا الگودهی، 2) انتقال درون تکلیفی و بین تکلیفی، 3) تمرین کلی، بخش ـ بخش و ساده سازی، 4) بازخورد انگیزشی، و 5) اصول مرتبط با مراحل یادگیری (شناختی، تداعی و خودکاری). همچنین مشخص شد حداقل یکی از معلمان این دسته از مفاهیم را استفاده می کنند: 1) تمایز بین یادگیری و اجرا، 2) تمایز بین توانایی و مهارت، 3) تأثیر تشابه در عناصر شناختی، ادراکی و حرکتی روی انتقال، 4) مبادله سرعت- دقت، 5) تمرین انبوه و فاصله دار، 6) تغییرپذیری تمرین، 7) بازخورد آگاهی از اجرا، و 8) بازخورد توصیفی و تجویزی. براساس نتایج پژوهش، معلمان تربیت بدنی در فرایند آموزش از برخی مفاهیم و اصول (بیشتر یادگیری حرکتی تا کنترل و اجرا) استفاده می کنند، اما تعداد آنها انگشت شمار است. به نظر می رسد یکی از دلایل کاربرد کم این مفاهیم فراموش کردن آن ها باشد. بنابراین برگزاری کارگاه های باز آموزی یادگیری و کنترل حرکتی می تواند سهم این درس را در فرآیند آموزش افزایش دهد. واژگان کلیدی: مشاهده، مصاحبه، معلم تربیت بدنی، مهارت آموزی